Binnen enkele weken zal gorillaman Banjoko vanuit de Franse dierentuin ZooParc de Beauval verhuizen naar het apenpark Apenheul in Apeldoorn. Hij zal de opvolger worden van de huidige gorillaleider Bao Bao, die met pensioen gaat. Banjoko, een 16-jarige zilverrug, wordt verwacht rond half december. Deze gebeurtenis is opmerkelijk, omdat het pas de vierde keer is in de 52 jaar dat Apenheul bestaat dat een volwassen gorillaman aan de gorillagroep wordt toegevoegd.
Sinds 2018 leidt Bao Bao een groep van vijf gorilla’s, bestaande uit vier vrouwtjes en zijn zoon Kiango uit 2021. Naast deze groep zijn er nog twee gorilla’s op een apart eiland in het park. Vanwege Bao Bao’s leeftijd (38 jaar) en gezondheidsproblemen heeft het park gezocht naar een opvolger. Het Europese populatiemanagementprogramma voor laaglandgorilla’s (EEP) heeft enkele gorillamannen voorgesteld op basis van genetica, leeftijd en gedrag die goed bij de aanwezige vrouwelijke gorilla’s in Apenheul zouden passen.
Thomas Bionda, Zoölogisch Manager bij Stichting Apenheul en vice-coördinator van het populatiemanagementprogramma voor gorilla’s, legt uit hoe de zoektocht verliep: “Met gorilla’s in het wild gaat het helaas niet goed, en de soort staat op de lijst van ‘kritiek bedreigde’ diersoorten. Daarom is het van belang dat dierenparken een gezonde populatie gorilla’s behouden, niet alleen voor educatieve doeleinden, maar ook als reservepopulatie voor hun soortgenoten in het wild. Het EEP ziet hierop toe. Na het advies van het EEP reisden onze curator en een ervaren gorillaverzorger naar twee Franse dierentuinen om de voorgestelde gorillamannen te bezoeken. Uiteindelijk is de keuze op Banjoko gevallen.”
Banjoko is opgegroeid in een sociale groep, heeft leiderschapskwaliteiten van zijn vader overgenomen en heeft dankzij zijn broertje geleerd om met jonge dieren om te gaan. De afgelopen tien jaar leefde hij in een bachelorgroep met vier jonge gorillamannen, waarvan hij de leider was. Nu, bijna zeventien jaar oud, staat hij klaar voor de volgende stap: het leiden van zijn eigen groep met vrouwelijke gorilla’s.
Banjoko wordt binnen enkele weken in Apenheul verwacht. Na zijn aankomst zal hij geleidelijk worden geïntroduceerd bij de andere individuen. Bao Bao blijft ook in Apenheul, maar hij wordt samen met enkele gorilla’s uit zijn groep, waaronder zijn zoon Kiango, op een apart eiland geplaatst. Daar kan hij in alle rust leven, terwijl Banjoko de leiding neemt over de andere gorillagroep. Bezoekers kunnen straks dus twee gorillagroepen in Apenheul bezoeken.
Met de komst van deze nieuwe leider breekt er een spannende periode aan voor de dierverzorgers. Het is niet alleen afwachten hoe Banjoko zijn rol als zilverrug oppakt, maar ook hoe de andere gorilla’s op hem zullen reageren. Tegelijkertijd betekent dit een grote verandering voor Bao Bao, die naar een ander eiland verhuist. Deze ontwikkelingen vinden plaats in de winter, wanneer het park alleen op afspraak geopend is voor zakelijke bijeenkomsten. Apenheul houdt geïnteresseerden op de hoogte via apenheul.nl en haar sociale media kanalen. Op vrijdag 22 maart 2024 opent het park haar deuren weer, en vanaf dat moment kunnen bezoekers de nieuwe zilverrug Banjoko ontmoeten.
Wat betreft gorilla’s in het wild, ze worden ernstig bedreigd. Dierentuinen spelen een rol in het behoud van gezonde gorillapopulaties door middel van populatiemanagementprogramma’s. Apenheul ziet de gorilla’s als ambassadeurs voor hun soortgenoten in het wild en hoopt door bezoekers meer over hen te leren, bij te dragen aan bewustzijn voor het behoud van deze diersoort in het wild.
Apenheul draagt niet alleen lokaal bij, maar ook wereldwijd via het Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF). ANF-directeur Iris de Winter legt uit: “Wij ondersteunen een onderzoeksproject naar Westelijke laaglandgorilla’s in Congo. Ons onderzoek richt zich op het vergroten van onze kennis over de genetische diversiteit en gezondheid van deze ernstig bedreigde diersoort. Het belang van dit onderzoek gaat verder dan de wetenschap; het speelt een essentiële rol in de bescherming van de gorillapopulatie tegen stroperij. De voortdurende aanwezigheid van onderzoekers werkt als een afschrikmiddel voor stropers. De recente groei van de laaglandgorillapopulatie in dit gebied, ondanks de afname elders, onderstreept het belang van lange-termijnstudies en natuurbescherming.”